Zwalczanie nierówności u podstaw: nowa polityka na rzecz sprawiedliwości w edukacji od najmłodszych lat
Dariusz Szymański
Unia Europejska ma wiele obszarów do poprawy. Powinna poradzić sobie z kwestią nierówności społecznych i ekonomicznych, ponieważ problemy społeczne mogą zniszczyć Unię. Zamieszki w Grecji, Hiszpanii, Portugalii itp. są tego jaskrawym przykładem. Unia gospodarcza nie jest możliwa bez społecznej. W krajach o dużym poziomie nierówności społecznych i ekonomicznych wielu ludzi nie ma nawet dostępu do tak kluczowych zasobów jak edukacja i zdrowie. Jeśli państwa nic z tym nie robią, tracą zasoby ludzkie, co wpływa na wzrost gospodarczy.
Obecna sytuacja w UE
Nierówności w sferze edukacji pozostają jednym z najważniejszych problemów Unii Europejskiej. Odsetek młodych ludzi z biednych rodzin, którzy uzyskali tytuł naukowy waha się od 41% na Malcie do 6% w Polsce, Czechach i na Słowacji. Jest to również wynik tego, że młodzi ludzie stoją przed wyborem: albo pójść na studia i zostać dobrym fachowcem, albo znaleźć nisko płatną pracę i pomóc rodzinie. Jednocześnie liczba bezrobotnych młodych ludzi wzrasta do 34-35% w Portugalii, 51% w Hiszpanii i 42% we Włoszech. Warto wspomnieć, że pochodzenie społeczne jest ważnym czynnikiem w sferze edukacji. W takich krajach jak Bułgaria, Słowacja, Węgry, Francja, Luksemburg, Portugalia, Niemcy możliwość zdobycia wyższego wykształcenia zależy głównie od pochodzenia społecznego. Jeśli dana osoba nie może sobie pozwolić na studiowanie na uniwersytecie, nigdy nie otrzyma wysoko płatnej pracy. W ten sposób osoby z bogatych rodzin uzyskują dobre wykształcenie i mogą ubiegać się o pracę z wysokim wynagrodzeniem, co nie dotyczy osób biednych. Fakt ten zwiększa przepaść między bogatymi a biednymi.
Działania, które należy podjąć
Kraje europejskie postanowiły podjąć działania w celu poprawy sytuacji w zakresie edukacji i opracowały Europejską Strategię Zatrudnienia (2012), Pakiet Inwestycji Społecznych (2013), programy w ramach projektu "HORIZON 2020". Unia Europejska mocno wspiera ideę edukacji nieformalnej i na odległość. Da to możliwość poszerzenia kręgu studentów z ubogich rodzin, którzy mogą zdobyć wyższe wykształcenie i liczyć na lepszą pracę w przyszłości. Edukacja musi stać się bardziej dostępna i przystępna. Jeśli rządom państw uda się to zrobić, to od razu zauważą pozytywny wpływ na gospodarkę swoich krajów. Tak czy inaczej, polityka społeczna i edukacyjna jest w rękach samych krajów i Unia Europejska nie może wykonać całego zadania zamiast nich.